12 maart – Schiphol naar Marrakech
13 maart – Marrakech dag 2
14 maart Marrakech – Aït Ben Haddou – Ouarzazate
15 maart Ouarzazate naar Zagora
16 maart – Zagora naar Tata
17 maart Tata naar Taroudant
18 maart Taroudant naar Essasouira
19 maart Essasouira naar Casablanca
20 maart Casablanca-Rabat
21 maart Casablanca naar Fez
22 maart Fez
23 maart Fez – uitstapje naar Meknes en Volubilis
24 maart Fez – Tit n Ziza, via Ifrane
25 maart van Tit N Ziza naar Marrakech
26 maart – naar huis

Marokko stond al lange tijd op mijn bucketlist. Ik ben zo benieuwd hoe het daar is. Is het te vergelijken met het Midden Oosten? Ik heb het dan niet over de levensstandaard, maar over de architectuur, sfeer en infrastructuur in de steden en landinwaarts. Het Marokkaanse eten moet heerlijk zijn en de inwoners zeer vriendelijk. Eerlijk is eerlijk, velen hier in Nederland hebben hun vooroordelen over Marokko. Ik niet gelukkig. Maar ja ik heb al veel gereisd en gezien.

Als reisagent mis ik de reiskennis over Marokko. Het is makkelijker een vakantieland te adviseren, als je er zelf geweest bent. Wij gaan het ervaren, want mijn moeder gaat weer gezellig mee. Dit keer hebben wij een rolstoel met een duwondersteuning gehuurd. Nu kan mijn moeder gezellig mee de stadjes in. Gas erop en wij gaan als een banaan de heuvel op. Whaha ik heb een levendige fantasie.

Wij vliegen op 12 maart naar Marrakech. Daar halen wij de auto op en dan verblijven wij twee nachten in Marrakech.

12 maart – Op naar Marrakech

Vanochtend was het een vroegertje voor ons. Om 4 uur werden wij opgehaald door onze Bolt taxi chauffeur. Dat begon al goed. Een chagrijnige taxi chauffeur. Die zag onze bagage in de hal staan en zei, ja mevrouw dat ga ik niet meekrijgen in mijn auto. Het ging om 2 koffers, 2 kleine rugtassen en een rolstoel. Ik ga weer weg zei hij. U bestelt maar een bus. Nou niet dus meneer. Dit gaat wel passen. Ik reis al jaren zo.

De rolstoel kon gelukkig grotendeels uit elkaar. Nou meneer keek argwanend wat ik aan t hannesen was met de wielen. De rolstoel ging gelukkig uit elkaar en binnen 10 minuten zaten wij in de auto. Geen 1 vinger had deze meneer uitgestoken om maar even te helpen. L. de behanger was zijn naam.

Op Schiphol gaf de rolstoel problemen. De stang, waar de rolstoelondersteuning aan hangt, was wat verbogen. De rolstoel ondersteuner, iets van een 20 kilo gewicht donderde hierdoor steeds van de stang af. Gelukkig was de service verlening van de Schiphol rolstoelassistentie uitmuntend. Zij hadden meegedacht in een oplossing. Een hamer was nodig maar nergens om 4.30 uur te krijgen. De ophanging had alleen maar een tikkie naar boven nodig en dan kon de ondersteuning weer vastgeklikt worden. Gelukkig had een medewerker buiten een houten paal gevonden. Tik op de ophanging en ja hoor ons probleem was opgelost. Nu, na een uur, zitten wij bij de gate uit te blazen. Wat een ochtend

Onze vliegreis vertrok mooi op tijd. Na een half uur gevlogen te hebben, was er voorin in het vliegtuig commotie. Een meneer was onwel geworden. Hij werd languit in het gangpad neergelegd. Er was gelukkig een arts aan boord. Niet veel later had de gezagvoerder besloten om terug naar Schiphol te gaan. Meneer was toch dusdanig ziek, dat hij per direct naar het ziekenhuis moest. Wat een drama voor die meneer en zijn medereiziger.

Na een uur vertrokken wij weer richting Marrakech.

De aankomst liep voorspoedig. Wij waren zo door de douane, paspoortcontrole en security heen. De auto was ook zo opgehaald. De auto was smerig van buiten en van binnen niet schoongemaakt. Gelukkig waren er weinig gebruikerssporen, dus wij hebben het maar geaccepteerd. Bij het afrijden van het parkeerterrein, waar de autohuurmaatschappijen hun auto’s stonden, raakten wij nog in gesprek met een soort van bewaker. Hij vroeg waar wij naar toe moesten. Aha, dat wist hij wel. Nou dan weet je het wel hè, eerste links dan weer links en dan 2e rechts en dan helemaal rechtdoor. O dat was appeltje eitje. Nou niet dus. Wij kwamen een minuut later weer bij die meneer uit. Dit keer was hij op z’n scooter gestapt en moesten wij hem achterna rijden. Hoe fijn was dat. In de straat van het hotel stopte deze meneer. Daar moesten wij zijn. En ja hoor daar kwam hij, of wij geen fooitje voor hem hadden. Nee meneer dat heb ik niet, ik heb geen dirham op zak. Nou dan maar euro’s die waren ook prima. Hij liet zich niet afschepen. Ik zei heeft u eur 5,- dan krijgt u van mij een tientje. Dat had ie niet, maar wel dirhams. Hij dacht mij even af te schepen met eur 2 aan dirhams. Niet dus. Wat een gedoe werd dit. Uiteindelijk hebben wij hem eur 5 gegeven. Te veel energie en gedoe om van hem af te komen. Hier trappen wij dus nooit meer in.

Ons hotel is van binnen prachtig. Mooi in Arabische steil.

Na wat rond gelopen te hebben in het hotel en buiten in de straat zijn wij niet veel later richting de moskee Koutoubia gegaan. Na dit bezoek zouden wij dan terug gaan naar het hotel voor ons diner. Toen wij bij de moskee waren, leek het erop, dat wij op loopafstand van het grote plein Jemaa el-Fnaa waren. Op google maps bleek dit inderdaad te kloppen. Hoe mooi kwam dit uit. Wij hadden naast de Koutoubia moskee een parkeerplaats gevonden, dus dat was erg ideaal.

Het was wel even een uitdaging om aan de overkant van de weg te komen. Het verkeerslicht voor de voetgangers deed het niet. De rolstoel rijdt ook stapvoets en het sneller naar voren duwen, gaat niet. Gingen wij de overkant wel halen? Aan weerzijde stonden er tig auto’s en brommers voor het stoplicht te wachten. Gelukkig haalden wij net op tijd op de overkant. Daar moet je dan weer zoeken naar een verlaagde stoep. Die is dan niet automatisch waar het zebrapad eindigt, maar een stuk verder op. Welke idioot dat nou weer bedacht heeft. Geen idee. Maar goed wij waren ontzettend blij, dat wij hier al konden komen met onze rolstoel met duwondersteuning. Dat had anders niet te doen geweest.

Op de toegangsweg naar het grote plein zie je allemaal koetsen met paarden staan. Een rondje stad van 45 minuten kost ca. eur 50,- Hier moet je dan nog wel op afdingen.

Toen wij op het plein aankwamen was het er erg rustig. Er stonden hier aan het begin wat verkopers met lantaarns.

Links en rechts zijn er allemaal straten met handel. Ook lopen er veel toeristen op het plein. Alle handelaren vragen je aandacht voor hun verkoopwaar.

Het begon al donker te worden. Hoe gezellig werd het allemaal met die mooie kleuren.

13 maart – Marrakech dag 2

Vanochtend hadden wij een heerlijk ontbijt. Na het ontbijt had ik op onze kamer een lijstje gemaakt met alle bezienswaardigheden, die wij vandaag wilden gaan bezoeken. Ons eerste punt was een leerlooierij. Wij moesten even goed zoeken, waar het nou was. Ondanks dat je op het punt staat, dat op google maps staat aangegeven, blijft het soms zoeken van waar is het dan. Het is nou niet zo, dat er nou een bord staat van hier zijn de leerlooierijen.

Bij het heen en weer rijden in de straat waar het moest zijn, zagen wij deze twee leuke mannekes nog.

Zoals je kunt zien, was het er erg rustig. We konden op ons gemak het reilen en zeilen in de straat bekijken. Opvallend was dat er veel oudere mannetjes voor de deuren zaten. Ze waren allemaal heel vriendelijk. Maar… er werd ook hard gewerkt. Het leer dat klaar was, werd vervoerd met ezels en/of karren.

En precies wat ik dacht, er waren ook leerlooierijen op de begane grond. Gelukkig had ik deze foto snel genomen, want zij wilden niet, dat wij foto’s van hen namen. Stinken dat het daar deed. Het was gewoon niet te harden. Dus klik klak klaar en weer door.

Na hier wat heen en weer gelopen en gereden te hebben met de rolstoel, was het tijd om naar onze volgende bezienswaardigheid te gaan. O ja, die ezeltjes met karren zie je ook op de openbare weg hier.

We zaten aan de niet-toeristische kant van Marrakesh, dus besloten we meteen een wijk in te rijden en rond te kijken hoe de huizen daar waren. Het is altijd leuk om het echte leven van de inwoners te zien.

We zijn vanaf hier doorgereden naar onze parkeerplaats van gisteren, bij de Koutoubia-moskee. Vanuit daar zouden we weer naar het centrale plein gaan, om vervolgens lopend/rollend naar onze twee volgende bezienswaardigheden te gaan. We wilden ook nog een keer de slangenbezweerders zien, omdat we die gisteren niet hadden gezien. Daarnaast wilde ik graag wat drinken in een van de leuke restaurants daar, en in de tussentijd kon de rolstoel worden opgeladen.

We hadden de slangenbezweerders snel gevonden. Ook waren er Berbers te zien. Wat zijn Berbers? Zie de linker foto. Uitleg Berber: De Berbers, die zichzelf Amazigh (wat ‘vrije man’ betekent) noemen, zijn de oorspronkelijke bewoners van Marokko. De Marokkaanse Arabieren stammen af van de Arabische veroveraars die in de zevende eeuw Marokko binnenkwamen, en van de Arabische moslims die in de vijftiende eeuw uit Spanje werden verdreven.

Het was er een stuk drukker dan gisteren. Je kunt hier niet zomaar foto’s maken van al die bijzondere straatartiesten, zoals de berber, de slangenbezweerder, de man met de aap, enzovoort. Alles kost gewoon geld. Dus dan maar even inzoomen en het stiekem doen.

Nu werd het hoog tijd om de rolstoelondersteuner op te laden. De batterijindicator stond al op de helft. Oei, ik wilde er niet aan denken om hier stil te komen staan en dan de rolstoel op de hand te moeten duwen. Die rolstoelondersteuner is namelijk loodzwaar.

Het liep weer helemaal anders

Na dik 45 minuten zouden we op weg gaan naar ons volgende punt: het paleis en een van de oudste Koran scholen in Marokko. Maar eh, ik denk niet dat we dat gaan redden. De rolstoelondersteuner is helemaal niet volgeladen; de batterij staat nog steeds op half vol. Nou, dan neem ik maar het zekere voor het onzekere en ga ik liever terug naar de auto en dan naar het hotel om de batterij daar op te laden. Zou die ober bedoeld hebben dat het stopcontact niet werkte? Geen idee. Maar ja, moeten we nu op onze kamer zitten wachten totdat de batterij vol is? Dat is ook zonde van onze tijd. We hebben toen besloten om naar het paleis te gaan en daar met de rolstoel zonder rolstoelondersteuner te gaan lopen. Het is er toch overal vlak, dus dat moet wel lukken.

Zo gezegd, zo gedaan. We zijn via mijn Google Navigator weer de binnenstad in gereden. Wat een uitdaging was dat, alle straten in en uit om bij het paleis te komen. Het was een gemanoeuvreer van jewelste, maar het is gelukt, want opeens stonden we voor de ingang van het paleis. De politie hield ons tegen: “Nee, hier kunnen jullie niet in.” Verderop moesten we gaan parkeren. Op slechts één minuut loopafstand was er een parkeerterrein. Super ideaal!

Het Bahiapaleis

Dit paleis is super mooi. Ik kreeg gewoon een déjà vu naar het Alhambra in Granada. Dat is natuurlijke de Moorse bouwstijl die je herkent.

Toen wij klaar met ons bezoek waren, zijn wij hier nog wat wezen winkelen in de straten rondom het Paleis. Ook hier kom je weer leuke en mooie architectuur tegen.

Nu gaan wij naar de Koraanschool Medersa Ben Youssef. Dit is een van de oudste Koranscholen in heel Marokko .Wellicht dat hier ook wel een parkeerplaats in de buurt zou zijn. Deze Koran school vinden was een fiasco. Waar ik ook maar heen reed, in elke straat liep ik vast. Waar ik vast liep, kwamen van die hinderlijke mannen met hun aanbod om je de weg te wijzen. Ongevraagd kwam er weer eentje voor ons rijden. Deze heb ik gelukkig van mij weten af te schudden. Na 1 dag heb ik geleerd om gewoon te zeggen, I will do it my way. Thank you for your help. Weer een vieze blik met een au revoir erbij.

Na een uur zoeken hadden wij het opgegeven en er voor gekozen om terug te gaan naar ons hotel. Wij waren er nu wel klaar mee, om door te stad te dolen. Wij hebben genoten van elk avontuur in de oude binnenstad en hadden dit niet willen missen.

Heet dat zingen????

Vanavond bij ons diner hadden wij een heel mooi optreden. De zangeres zong uit volle borst. Nog nooit heb ik een zittende zangeres gezien. Nou ik zou zeggen kijk maar eventjes en geniet van de mooie muziek;

14 maart – van Marrakech naar Ouarzazate

Vanochtend zijn wij bijtijds vertrokken vanuit Marrakech. Wij waren gisteren bij het diner gewaarschuwd dat het vandaag in de bergen zou gaan sneeuwen. Op google konden wij daar niets over terugvinden. Wij zouden wel zien of het zo zou gaan zijn. Onze volgende hotelovernachting in Ouarzazate was al geboekt, dus wij moesten toch op weg hier naar toe.

Dit was de geplande route voor vandaag;

Wij hadden 1 stopplaats onderweg en dat was de plaats Aït Ben Haddou. Maar er volgen altijd wel meerdere stops bij ons 🙂

En ja hoor daar was stop nummer 1. De ezeltjes langs de weg. Die arme ezels toch. Maar ook die oudere dames. Die slepen soms hele bossen takken op hun rug de berg op.

Onderweg hebben wij weer genoeg foto’s kunnen maken. Het is hier in de bergen erg mooi. Het jammere was, dat er een dik pak wolken verscheen. Dit waren wel bijzondere wolken. Deze waren niet grijs maar licht rood/grijs gekleurd. Er was ontzettend veel wind en die had al dat zand mee de lucht in genomen. Dit is nou de Sahara zand, dat wij ook soms in Nederland hebben. Niet veel later reden wij boven in de mist. Erg jammer, het uitzicht was weg. Onderweg zijn wij nog een restaurant ingedoken voor een kopje koffie. Dat was niet om over naar huis te schrijven. Toen wij binnen zaten, begon het buiten te regenen. Met droog weer zijn wij weer verder gereden.

Een stuk berg brokkelde af

Onderweg zagen wij diverse stenen op de weg liggen. De vrachtwagen die ons tegemoet reed, stopte bij al die stenen op de weg. De chauffeur was zo aardig om al die brokken steen aan de kant van de weg te leggen. Poeh ik had er niet aan moeten denken, dat wij dat op onze auto hadden gekregen. Na weer wat bochten lagen er weer stenen op de weg. Dit keer kwam er een auto tot stilstand. De bestuurder ging ook de op weg liggende stenen aan de kant leggen. Wij konden gelukkig doorrijden. Niet veel later zag ik een stuk bergwand afbrokkelen en naar beneden donderen. Zo voor ons neus. Gelukkig waren wij op veilige afstand hiervan.

Op deze route heb je veel toeristenkraampjes en kamelen aan de zijkant van de weg staan. Uiteraard spreken de mannen je daar ook weer aan. Kraaltjes, kamelentocht en noem het maar op word je aangeboden.

En opeens was er weer goed weer.

Aït Ben Haddou was bereikt. Hoe nu verder. Was een bezoek voor moeders te doen. Die conclusie was snel getrokken. Nee. Het was een te brokkelige stenen pad naar boven toe. Ik ben toen alleen de oude stad ingetrokken. Even een korte uitleg wat deze stad is;

Aït-Ben-Haddou is een middeleeuwse versterkte stad, op de oever van de Asif Ounila rivier. Het stadje, met ongeveer 750 inwoners, is in zijn geheel terug te vinden op de Werelderfgoedlijst van de UNESCO.

Het is een van de weinige plaatsen in Marokko waarvan de Kasbah nog helemaal intact is. Het is op de Werelderfgoedlijst opgenomen, omdat het een beste voorbeelden is van hoe de mensen vroeger in het Atlasgebergte leefden. De kleine huizen zijn dicht op elkaar gebouwd, binnen de verdedigingsmuren, tegen een rots aan. Op het hoogste punt staat een graanopslag, waarvan je de wijde omgeving kunt zien. Aït-Ben-Haddou lijkt bijzonder oud, maar is dat in werkelijkheid niet. Veel van de bouwwerken in het stadje zijn niet ouder den een paar honderd jaar. Volgens opgravingen zouden de oudste bouwwerken uit de zeventiende eeuw stammen. Toch is er bewijs dat Aït-Ben-Haddou al in de achtste eeuw werd gesticht door een groep rondtrekkende Berbers, onder leiding van Ben-Haddou.

Na ons bezoek aan deze stad zijn wij naar ons hotel gegaan. Wij zijn erg benieuwd naar ons 3 sterren verblijf. Het zal best een hele omschakeling zijn van zeer luxe naar eenvoud. Gelukkig is voor ons, van huis uit kampeerders, alles nog luxe. Een schoon en goed bed en geen lawaai in de buurt is al heel wat waard.

15 maart Ouarzazate naar Zagora

Ons hotel, Ibis, was prima, althans de kamer was goed. Het diner en ontbijt waren echter karig. Er was bijna niets te kiezen, en de ontbijtzaal was een puinhoop. Op vrijwel elk gebied viel het tegen. Gelukkig verbleven we hier maar één nacht. Vanochtend zijn we nog even Ouarzazate ingegaan, maar daar was verder niets te beleven, dus zijn we maar weer terug naar het hotel gegaan. We hadden geen interesse in de filmstudio’s en het museum. Dit is de route voor vandaag:

Wat zou ons vandaag te wachten staan. Een prachtige rijdag naar de plaats Zagora. Onderweg zouden wij weer van alles moois gaan zien, die niet in de standaard routeboekjes van de reisorganisaties opgenomen zijn.

Onze eerste koffiepauze was in de plaats Agdz bij een Riad. Hier hadden wij even tiktokkie gemaakt.

Agdz ligt ongeveer 65 kilometer ten zuiden van Ouarzazate, 92 kilometer ten noorden van de stad Zagora. Agdz, wat ‘rustplaats’ betekent, ligt langs de oude karavaanroute die Marrakech met Timboektoe verbond en speelde een belangrijke rol in de uitwisseling van goederen door de Sahara.

En weer door op de route naar het zuiden. Onderweg kwamen wij deze mooie oase tegen.

Wat je ook veel ziet op deze route zijn heel veel stadjes met die lemen huizen. Ik noem het modderhuizen. Heel bijzonder om te zien. Ik ben in één van die stadjes even uitgestapt. Je weet niet wat je meemaakt. Tig x geroep naar je. Vrouwen kwamen uit hoeken en gaten eens kijken wat er nou eens in hun stadje binnen kwam lopen. Sommige kinderen waren hondsbrutaal. Die staken zo hun middelvinger omhoog. De dames in de abaya’s en de mannen willen niet op de foto. En diegenen die dat wel toestaan, willen er geld voor ontvangen. Dan soms maar stiekem een foto maken 🙂

Er zijn op deze route grillige bergen te zien. En soms zie je er kleine dorpjes met modderhuizen voor liggen.

Een drukte van belang hier

Wij dachten vanavond gaan wij eens niet in ons hotel dineren. Laten wij dat eens in de plaats Zagora doen. Wij kwamen van koude kermis thuis. Of de restaurants zagen er niet uit of deze waren gesloten. Gelukkig hadden wij nog een back up en dat was dan in ons hotel. Maar voordat wij terug naar ons hotel gingen, zag ik opeens een straat vol met brommers, auto’s, mannen, kinderen en fietsen. Er werd hier gewoon tussen blokken huizen een voetbalwedstrijd gespeeld. Had je die mannen moeten zien, toen wij langs kwamen rijden en foto’s hier van maakten.

16 maart – Zagora naar Tata

Dit was onze route voor vandaag. Wat voor moois zouden wij vandaag gaan zien? Wij hebben een kleine omweg gemaakt, omdat wij eerst nog naar de plaats Tamegroute zijn gegaan.

Tamegroute heet ook wel de stad van de groene keramiek. Ook is hier een historische bibliotheek die duizenden oude manuscripten, vaak in Arabisch en Berbers heeft. Dat wilde ik graag zien.

Toen wij bij de bibliotheek aankwamen werden wij begroet, door een gids. Hij kon ons daar rondleiden voor eur 15,- Nou dat wilde ik wel. Moeders kon niet mee, want het werd trappetje op en af gaan. Het zou hooguit een uur gaan duren die rondleiding, maar het kon ook korter zijn net wat ik wilde.

Dus ik op pad met deze meneer;

En nu gingen wij wat spannends doen. Nu gingen we de Kasbah binnen. Hij legde uit dat dit gedeelte van de stad bewoond werd door zeven families: een Berber, nomaden, Afrikanen, en de andere vier weet ik helaas niet meer. Ik had niet verwacht dat ik een modderstad zou bezoeken die nog bewoond werd. Het was een ongelooflijk mooie ervaring.

Hier boven zie je een pottenbakker die midden in de Kasbah woont. Hoe kunnen hier mensen wonen? Het hele complex bestaat uit drie verdiepingen. In de kelder is de woonkamer, op de eerste verdieping bevinden zich de woonkamer en de slaapkamer, en op de bovenste etage de keuken. Ook kreeg ik uitleg over hoe zo’n modderhuis gebouwd kan worden. Ik werd een half uur door een gangenstelsel geleid. Het was een doolhof van paadjes en donkere gangen. Hier zou ik dus nooit in mijn eentje naar binnen zijn gegaan.

Ik was wel blij, dat wij weer opeens naar buiten gingen. Uiteindelijk was ik met een compleet vreemde man mee in een complex waar ik niet zo 123 uit kon.

Ik werd uiteindelijk meegenomen naar de pottenbak plaats. Hier kon ik het proces zien van het maken van de grondstof voor de potten tot en met het verkrijgen van de groene kleur van de potten.

Hier wordt het klei gemaakt voor de modderhuizen. Ook wordt hier het pottenbakmengsel gemaakt.

Als de pot klaar is, wordt het in het magnesium bad gedaan. Als het blauwe dan in de over gaat, wordt het na 5 uur groen.

.

Na bijna een uur weg te zijn geweest, wilde ik toch wel weer erg graag terug naar moeders. Ik voelde mij wel schuldig zo lang weggebleven te zijn. Maar ik weet ook, dat moeders mij dit gunt om hier rond te kunnen lopen. Maar moeders had zich niet verveeld. Die was stiekem iedereen op de foto aan het zetten hier.

Het werd hoog tijd om verder te gaan. Hup het droge woestijn gebied in. Ik verwachtte er maar niets van.

Maarrrrrr….

De eerste stop was al weer snel gemaakt. Ik wilde die mooie paarse bollen op de foto hebben. Zeg nou zelf zijn ze niet mooi?

Hier heb ik even een stop gemaakt omdat ik tig vogels die boom in en uit zag vliegen. De hele boom zat vol met mussen nesten. Als je goed op de rechterfoto kijkt, kan je deze zien. En ik maar hopen op speciale vogels. Nou niet dus gewone ordinaire mussen, die wij thuis ook hebben.

Ook hier is de natuur erg mooi. Ondanks dat je in een woestijn rijdt, is er genoeg afwisseling in de natuur.

Onderweg kom je door allemaal kleine dorpjes. Vervallen huizen, mensen die op stoepen zitten, jongeren die samen hangen, spelende kinderen, passanten met ladingen eten voor de geiten op hun hoofd, brommertjes volgeladen met groenvoer etc etc. Je ziet er van alles. Maar je kan nergens wat eten of drinken op een terras. Dat leven bestaat hier niet. De inwoners hebben wel wat andere dingen aan hun hoofd.

Vanmiddag hadden wij even geluncht in een klein restaurant in een klein dorpje. Wij kregen hier een heerlijk berber omelet. Verse groente en patatjes. Het was zo veel, dat wij het niet op kregen. En dan te bedenken, dat ik voor 1 persoon had besteld. op de stoep kwamen wat kleine jochies van een jaar of acht zitten. Samen met wat katten en honden keken zij ons hongerig aan. Zij werden al een keer weggestuurd door een van de medewerkers van het restaurant. Wij hadden zo’n berg patat over, dat ik het niet over mijn hart kon verkrijgen, dat het zo direct weggegooid zou worden. De honden en katten waren al eerder gevoerd. De kinderen had ik nog in het vizier, want die zaten nu aan de overkant van de weg toe te kijken. Toen ik de mand met patat aan wee en wees van pak maar, keken zij aarzelend toe. Uiteindelijk graaide zij stuk voor stuk die patat uit de mand. De ramadan speelde hier even geen rol meer. De sanitaire stop hier was vreselijk hier. Bah wat een vieze bedoening is dit toch elke keer weer. Gelukkig was ons eten goed en schoon op het oog 🙂

Zo tijd om weer door te gaan. Na wat km’s gereden te hebben, kwam deze prachtige kloof te voorschijn.

Niet veel later waren wij bij onze prachtige verblijf Le Relais des Sables in Tata aangekomen. Daar hebben wij nog leuke Nederlanders leren kennen. Zo bijzonder stel. Twee 80 jarige die nog met de camper vanuit Nederland helemaal hier naar toe zijn komen rijden. Die meneer is zo kras als wat. Wauw fantastisch gewoon. Wij hebben wat ervaringen en verhalen uitgewisseld. Mijn moeder is nu vriendjes geworden op Polar steps en Whatsapp met deze meneer. Erg leuk om de verhalen per dag te horen, van waar zij nu zitten en wij zij meegemaakt hebben. En die verhalen zijn niet mis kan ik je inmiddels vertellen.

Ons verblijf had twee sterren. Op de foto’s zag het er allemaal prachtig uit. Ook de recensie waren super goed. Nou bij aankomst keek ik vol ongeloof. Is dit nou 2 sterren waard. Niet te vatten. Het had wel 4 sterren mogen hebben. Het Marokkaanse sterren systeem van de hotels kan je wel links laten liggen. Dit prachtige zwembad hoorde bij het hotel.

17 maart – Tata naar Taroudant

Dit is onze route voor vandaag.

Yessss weer nieuwe avonturen. Na een heerlijke nacht en ontbijt gehad te hebben, zijn wij weer op pad gegaan.

En zo rijd je van een kurkdroog gebied een oase in.

Dit zijn de dorpjes die wij voorbij rijden. Geen elektrapaal of water in de buurt te zien. Hoe kunnen die mensen hier zo leven?

Ons hotel was zo gevonden. Het was een Marokkaans viersterren hotel. Dat zegt natuurlijk niets hier. Wij waren blij, dat wij een keer vroeg in het hotel waren. Ik kon even werken en moeders haar social media bijwerken. Nou mooi niet dus. Het wifi was bagger daar. Gelukkig was het bij de receptie wel goed wifi. Hier hebben wij dan maar even gegeten en alles op internet gezocht wat wij wilden gaan doen. Wij waren de enige gasten in het hotel. Beetje creepy was dat.

Wij zijn in de middag de stad Taroudant in gegaan. Bij binnenkomst moest ik de hoofdstraat inrijden. Stel je maar voor een straat vol met allemaal winkels en karren met fruit, brood of groente erop en allemaal inwoners die daar winkelen. Tussendoor dan nog fietsers, brommers en auto’s. Een gekkenhuis dus.

Een gezellige chaos dus. Ook hier kwam weer een oudere man naar ons toe. Hij gaf wat globale informatie over de moskee, waar wij voor stonden en foto’s van aan het maken waren. Uiteraard bleef deze man weer met ons meelopen. Gelukkig had ik het al weer door. Hij deed zich voor als een gids en zou straks zeker om geld gaan vragen. Na 10 minuten zei ik, van okay wij weten het nu wel. Dank u wel. Dag meneer. En daar ging ie. Pfff wat een gedoe is dit elke x weer.

18 maart Taroudant naar Essaouira

Wij keken er naar uit om de kustlijn van Marokko te zien. Vooral ik was nieuwsgierig naar de plaats Agadir en Essasouira. In de reiswereld worden deze plaatsen, als zonbestemming aangeboden. Het is voor mij dus altijd heel waardevol om hier reiskennis op te doen, zodat ik dit wel of niet kan aanbevelen aan iemand. Van Marokko vertegenwoordigers heb ik gehoord, dat hier altijd waait. Van een Nederlandse reiziger heb ik van de week vernomen, dat hier enorme golven waren. Nou mij benieuwen hoe het hier is.

En ja daar was de kust. Hier hadden wij even pauze genomen. Lekker in het zonnetje met de heerlijke Marokkaanse zoete lekkernijen erbij. En daar kwam leuk gezelschap aan. Dit is precies mijn eigen kat in Nederland.

Na deze pauze zijn wij weer langs de kust noordwaarts gegaan. Eindelijk een strandtent aan de kust met uitzicht op de zee. Hier hebben wij heerlijk geluncht. 4 grote glazen verset jus d’orange en 2 kaasomeletten. De prijs was eur 10,- Op dit strand kan je ritjes op een kameel of paard maken

En van de kust kwamen wij weer zo in dit landschap terecht.

Agadir had ik overgeslagen. Ik had geen zin om de stad in te gaan met al dat verkeer en getoeter. Onderweg kwamen we per ongeluk in de hotelzone van Taghazout terecht. Dit zag er erg mooi uit. Aan de kuststrook zag je diverse surfers, kamelen en paardrijders. Ik denk alleen dat je hier de zee niet in kunt. Het gaat er ruig aan toe met die golven.

Ons hotel in Essaouira had een ideale ligging, op slechts 5 minuten loopafstand van de Medina. Aan de receptie vroeg ik om een upgrade. Ik vertelde de receptioniste dat ik reisagent was en dat wat ik zag, goed verkocht kon worden. Daar stemde zij mee in. We kregen een suite met terras en frontaal zeezicht. Wauw, wat was die kamer mooi! In de kamer stonden heerlijke hapjes voor ons klaar. Nou, daar gingen we eens lekker voor zitten.

De medina van Esssaouira

Voor ons hotel was de boulevard en het grote strand van Essasouira. Al wandelend waren wij binnen de 10 minuten binnen de de medina. Wat een leuke stad. Hieronder onze impressies van deze binnenstad.

19 maart Essasouira naar Casablanca

Vanochtend wilde ik toch nog even naar de haven in Essasouira gaan. Op internet had ik allemaal leuke foto’s gezien van al die blauwe bootjes. Met de auto zijn wij naar de haven gereden. Dit was op 1 minuut rijafstand. Het zou een kwestie zijn van even kijken, foto’s maken en doorrijden naar Casablanca. Nou dat feest ging niet door. Bij de haven aangekomen, was er een soort van hok met een politieagent erin. Of ik even mijn papieren wilde laten zien. Eh nee die heb ik niet. Nou dan mag u er niet door. Parkeert u daar verderop maar de auto en dan kunt er naar toe gaan lopen. Uiteraard heb ik hem de rolstoel laten zien en de reden waarom ik hier met de auto naar toe gereden was. Ook toen mocht het niet. Ach het was te proberen. Dan maar per voet.

Onderweg zie je heel veel ezeltjes langs de weg staan. Dat is hier het lokale vervoersmiddel.

Verder is het een bekend beeld voor ons geworden. Rijden door een prachtige natuur en door de dorpjes met alle chaos erin.

Ik heb de auto ergens aan de zijkant van de weg gezet en ben even rustig wezen rondkijken. Leuk hoor al die verschillende inwoners. Bij toeval hadden wij toen de auto voor een aardbeienkraam staan. Daar hebben wij gelijk 500 gram aardbeien voor
eur 1,50 gekocht.

De inwoners zagen er weer kleurrijk uit. Ook aan deze kant van Marokko. De mannenjurk met capuchon is de favoriet. Deze is er ook met moderne tinten. De meeste dames lopen met een hoofddoek en zien er moderner uit dan bij ons in Amsterdam. De oudere generatie bedoel ik hiermee.

Onderweg komen wij heel veel lifters tegen. Uiteraard nemen wij die niet mee. Zeker niet hier. Er zou ook geen plaats zijn in onze auto. De achterbank ligt vol met koffers en de rolstoel staat in zijn volle glorie voluit. Het is net de pausmobiel.

In de vroege voormiddag kwamen wij Casablanca binnen rijden. Wat een chaos hier. Ik was blij, toen wij eindelijk bij het hotel waren aangekomen. Pfff dat was vermoeiend rijden hier. Alles rijdt kriskras door elkaar. De politie staat bij de rotondes rond te kijken en doen in mijn ogen geen ene fluit. Voorrangregels kennen zij hier niet. De toeter is een essentieel onderdeel tijdens het autorijden.

Wij zijn rond 17 uur met de tram naar de oude stad gegaan in de hoop daar te kunnen eten en rond te kunnen lopen. De tram halte was voor de deur van het hotel. Naar de oude stad was maar drie haltes verder. Ideaal dus. Toen wij daar bij de oude stad, de medina, waren, bleken alle winkels al dicht te zijn. Na ja dan maar weer terug naar het hotel. Onderweg zijn wij daar nog de Pizza Hut ingedoken voor ons diner. De weg naar het hotel hebben wij lopend afgelegd. . Maar… dan moet je niet 2 km de verkeerde kant oplopen. Dus wij weer de tram in. 1 halte voor het hotel zijn wij uitgestapt en dat was bij het beroemde plein Mohammed V Square. Dat zag er gezellig uit. Hierna zijn wij naar ons hotel gegaan.

Op onze kamer hoorden wij luide muziek in het hotel. Waar was dat nou weer? Dit bleek in het restaurant op de bovenste etage van ons hotel te zijn. De Marokkanen konden weer gaan eten, want de zon was onder gegaan. Hele families zaten bij elkaar aan lange tafels te dineren. En tot onze verrassing stond de tv aan met de voetbalwedstrijd Spanje – Nederland. Het buffeteten van in de eur 30 hebben wij maar even overgeslagen. Wat een geld voor Marokkaanse begrippen. Ja zei de ober, dat is heel normaal hoor, want nu in de Ramadan tijd heb je het ontbijt, de lunch en het diner tegelijkertijd. Ons avondeten bestond uit een zalmsnipper met wat patat eronder. En dat voor eur 22,-

Wat vond mijn moeder van dit hele verhaal tot nu toe;

Ik was weer aan het overdenken; wat vind ik van de Marokkanen hier?

Ze komen arrogant over. Ze kennen, kunnen, weten, alles. Op de vraag spreekt u Engels, antwoord; of Course. Maar dan…..gehaspel en abracadabra, niet te volgen. Maar, loop je met rolstoel tegen obstakels aan vliegen ze op om te helpen. Politie vindt het leuk met je te kletsen, kunnen ze pronken met hun Engels, maar dan blijkt ook weer dat ze zich heel beperkt kunnen uiten, maar je ziet de belangstelling dan snel wegebben. Collega ernaast, volgt het allemaal wazig kijkend. De vrouwen schieten als schimmen aan je voorbij, kinderen staan ons heel verlegen aan te staren, wat ook opvalt zijn de vele brildragers hier. Zijn hun ogen veel slechter of loopt iedereen in Nederland met contactlenzen. Ook in Nederland zie je zo goed als geen slechte gebitten. Hier staat alles bij veel mannen schots en scheef. Hier in Casablanca zijn de mannen hulpvaardig, zonder dubbele bodem. Ze lopen stukje mee om de weg te wijzen ook al hoeft dat niet, maar komen daarna niet met gebaar dat ze geld willen.

In alle steden is herrie van schreeuwende mannen. Er is ook heel veel chaos in het verkeer. Chaotisch straatbeeld.

Over waar wij lopen, tot later in de avond voelen wij ons veilig, er lopen ook veel vrouwen, al dan niet gesluierd, rond. Op alle terrassen, bij cafés etc zie je alleen mannen zitten. Vrouwen daarentegen klitten gezellig in groepjes samen, trekken met elkaar, lopend op.

Maar wij vinden het een geweldig land. We doen heel veel indrukken op.

P.s. Omdat het hier veel geregend schijnt te hebben zien wij veel mooie stukken groen in de natuur,

20 maart – Casablanca

Moskee Hassan II

Ondanks de verkeerschaos van gisteren, durfden wij toch nog alle bezienswaardigheden met de auto te gaan bezoeken. Met het ov zou het te veel tijd gaan kosten. Onze eerste bezoekpunt was de moskee. Op google had ik gelezen, dat deze niet de hele dag open was. Er waren bepaalde bezoekuren. Wij hadden gekozen voor die van 10 of 11 uur.

Waarom wilde ik nou naar deze moskee? Het is de grootste moskee van het land en behoort tot de 7 grootste moskeeën in de wereld. In de De moskee kunnen 25.000 personen in de hoofdzaal bidden en buiten op het plein er omheen nog eens 80.000.
Leuk om te weten; Zesduizend man werkte zes jaar lang aan de bouw van de Hassan II die in 1993 haar deuren opende. De moskee was een cadeau voor de zestigste verjaardag van de voormalige koning Hassan II naar wie de moskee vernoemd is. De Franse architect Michel Pinseau ontwierp het gebouw dat nu geldt als één van de belangrijkste bezienswaardigheden van Casablanca.

Toen wij ter plaatse aankwamen, bleek er een gratis parkeerplaats naast de moskee te zijn. Wat een geluk, wij hadden een van de laatste plekken. Ik heb even goed rond gekeken of er een parkeerwacht was. Nee, die was er niet. Vanaf hier was het iets van 5 minuten lopen naar de voorkant van de moskee. Voor het terrein van de moskee was alles afgezet met hekken. Voor deze hekken stonden allemaal toeristenbussen, die ladingen met toeristen eruit lieten. Wij moesten eens goed bekijken waar wij naar doorheen moesten met de rolstoel. Aha daar was een medewerker van het complex. Hij schoof de afzetting even opzij en wij mochten met voorrang doorlopen. Toen kwam de vraag, wilt u de entreekaartjes kopen met cash geld of met een credit card. Toen ik hoorde, dat de entreekaarten eur 14,00 per persoon waren, besloot ik deze aan te schaffen met onze creditcard. Nou daar had hij de pee in. Ik moest nu maar naar het toeristencentrum gaan en daar in de rij gaan staan voor mij entreeticket. Hij ging ons niet meer helpen. En foetsie was ie. Gelukkig had ik nog een mooie deal bij het loket. Mijn moeder mocht voor de halve prijs omdat zijn een mindervalide is. Het zet je wel weer aan het denken, had die persoon het geld zo in zijn zak gestoken en ons afgezet. Zucht… hoe vermoeiend zijn sommige Marokkanen toch.
Wij mochten om 11 uur de moskee in. Wij hadden nu 30 minuten de tijd om buiten op het complex foto’s van de buitenkant te maken.

Hieronder de foto’s van de moskee buiten.

Binnen is het een prachtig. Wat een mooie decoraties. Kijk maar hieronder.

Oplichter nummer zoveel

Toen wij bij ons parkeerterrein aankwamen, zag ik een auto staan met allemaal waterflessen eronder en wat kattenvoer. Hu wat doet dat daar nou weer. Het viel mij gewoon op. Toen ik de rolstoel aan het inladen was, kwam er een meneer aan. Mevrouw u moet parkeergeld betalen. Ik zei, nee hoor, dat hoeft niet. Jawel dat moet wel. Ik was op dat moment er helemaal klaar mee, dat er weer een oplichter actief was. Toen bedacht ik wat. Ik zei okay, dan gaan wij even naar de politie hier om de hoek om te checken of dat zo is. Moet ik betalen, dan is het okay, maar ik heb geen zin in harresment. Nou laat die betaling maar zitten zei hij.. Hij wuifde mij weg. Deze man zat dus voor zijn eigen auto, die met die waterflessen eronder, alle toeristen op te lichten. Het was gewoon een gratis parkeerplaats. Dit was oplichter nummer 2 vandaag. Zucht….

Op naar de Kathedraal ( De Sacre Couer ) in Casablanca – stop 2

Ja je leest het goed, een kerk in Marokko. Op de foto’s, via google,zag ik een mooie binnenkant. Dat wilde ik wel eens zien hier. Ook hier was het makkelijk parkeren in een van de zijstraten. Dit keer gewoon een parkeerautomaat, zoals wij in Nederland hebben. Super goedkoop niet eens een euro per uur.

Deze kathedraal werd gebouwd in 1930 en het is een mix van zowel Europese als Marokkaanse architectuur. Deze indrukwekkende katholieke kerk valt op met zijn witte muren omgeven door diepblauwe mozaïeken. Als je binnenkomt, zie je direct het majestueuze interieur bewondert, met zijn kleurrijke glas-in-loodramen, houten lambrisering en orgel. Deze kerk heeft geen kerkfunctie meer en wordt alleen nog maar gebruikt als event locatie. Wij mochten er even rondkijken.

Naast de kathedraal ligt het Parc de la Ligue Arabe.

Stadsparken zijn over het algemeen niet heel spectaculair, maar het Arab League Park is een uitzondering. Dit enorme park is een prachtig voorbeeld van het samengaan van natuur en recreatie – perfect om de frisse lucht in te gaan en prachtige planten en bloemen te bewonderen. Een glinsterende rivier die er doorheen stroomt, nodigt uit tot een wandeling (of joggen) langs de oevers. En als de honger toeslaat, profiteer dan van de uitstekende selectie cafés en restaurants langs de vele paden van het park.

Vervolgens bedachten we naar Rabat te gaan omdat wij van mensen gehoord hadden dat de medina in Casablanca erg vies was en stonk. Dus op naar Rabat, dat zouden we via de kust doen maar het werd uiteindelijk de tolweg. Het verkeer bij de steden is te gek voor woorden. Kijk zo maar bij het filmpje.

Daar bezochten wij de medina waar wij overheerlijke koekjes kochten, de lijn lieten we maar even voor wat het was.

Wij weer verder op pad. Uit het niets botste ineens een andere auto tegen de onze aan. Wat mij het meest frustreerde was de nonchalance hoe dat ging, boem, hij gaf gas, taxi, en reed zoef gewoon door. Later in de parkeergarage zagen wij de schade. Ik maakte mij niet al te druk want ik heb de auto via Sunnycars geboekt en zij dekken alle schade.

Vervolgens reden we van Rabat via de kustweg weer naar Casablanca. Wat een enorme golven. Nu zijn we weer in het hotel. Wat een luxe, valet parking. Rolstoel wordt uit auto getild en we zijn weer veilig binnen.

21 maart Casablanca naar Fez

Vandaag had ik er voor gekozen om de snelwegen tot nabij Rabat te nemen en vandaar ergens, het laatste deel van de route, door het binnenland heen. Anders zou het maar saai gaan worden 🙂

Het laatste stuk binnendoor was werkelijk prachtig. Mooie gele, oranje en groene velden. Zo jammer, dat wij dit nergens op de foto konden zetten. Als wij weggaan uit Fez ga ik weer een route door de natuur nemen. Wellicht zullen wij deze gekleurde velden weer tegenkomen.

Ik had voor deze drie nachten een prachtig hotel uitgekozen. Een boutique hotel met een super locatie. Eentje naast de medina. De naam van het hotel is Fez Heritage Boutique. Deze had een ideale ligging ten opzichte van de medina.

Toen wij aankwamen bij het hotel, konden we voor de deur parkeren. Ik moest alleen even de pilaar van de parkeerplek verwijderen. Hierna kon ik de auto daar neerzetten. Terwijl ik hiermee bezig was, kwam de eerste Marokkaan zijn goedbedoelde hulp aanbieden. Ik had hem natuurlijk allang door. Ik zei tegen hem: ‘Hoort u bij het hotel, dan wil ik u te woord staan. Zo niet, dan heb ik geen hulp nodig.’ Dan zou je toch denken dat dit duidelijke taal is. Nou, niet dus. Uiteindelijk werd het dus weer een hele discussie daar. Gelukkig kwam de portier van het hotel ons snel helpen met onze bagage. Het viel mij op dat hij deze man compleet negeerde. Aha, ook hier zijn dus irritante gidsen op zoek naar toeristen.

Toen wij het hotel binnenkwamen, werden wij hartelijk ontvangen door de salesmanager van het hotel. Wij werden naar een zithoek geleid en daar werden koekjes en thee aangeboden. Wij mochten even lekker bijkomen van de autorit. De check in werd voor ons gedaan. Hier hoorden wij, dat onze geboekte kamer met twee bedden niet beschikbaar was. Zij had alleen een kamer met een tweepersoonsbed. ‘Nou, dat gaat het niet worden,’ zei ik tegen haar. Ik vervloekte natuurlijk op dat moment Booking.com en gaf te kennen dat ik een reisagent ben en nooit via dit platform boekingen maak voor mijn klanten, juist om dit gedoe te voorkomen. Ik wilde perse in dit hotel verblijven en er was geen ander boekingsplatform waar ik dit hotel kon reserveren. Dus vandaar mijn keuze voor Booking.com. Toen de salesmanager van mij hoorde dat ik een reisagent was, wist zij mij binnen vijf minuten een kamer upgrade te geven: een prachtige suite met twee bedden. Die zou ons zeker bevallen.

Na de check-in is de manager met ons mee naar de kamer gegaan. Nou, inderdaad, dit was een zeer mooie kamer. Moeders is daar gebleven en ik heb de manager gelijk gevraagd om een rondleiding door het hotel. Dit hotel heeft zeer goede recensies.

Op de begane grond is er een ook restaurant. Hier kan je meer kleine gerechten of fastfood eten. Als het buiten warm genoeg is, kan je buiten zitten met uitzicht op de medina.

Na de rondleiding in het hotel ben ik teruggegaan naar de kamer. Hier zag ik nog een welkomst fruitmand en schaal koekjes staan.  Wauw hoe leuk is dat.

Na op de kamer wat bijgekomen te zijn van alle indrukken zijn wij aan het einde van de middag de stad ingegaan. Ook zouden wij hier dan ergens gaan eten.

Wat een indrukken weer. Het lukt mij toch elke keer weer om de rolstoel door de straten heen te manoeuvreren. Wat een uitkomst is dat die duwondersteuner, et kost mij heel winig moeite om de rolstoel naar voren of naar achteren te laten rijden.

Voor veel winkeltjes stonden er rijen met wachtenden klanten. Dit waren vooral de winkels waar al die Marokkaanse zoetigheden werden verkocht. Dit heeft met de Ramadan te maken. Dit eet men vooraf voor het diner.

22 maart – Fez

Vanochtend vroeg om 5 uur was er weer een kanonschot te horen. In de verte waren er meerdere muezzins te horen. De Ramadan was weer begonnen op deze dag. Gelukkig niet voor ons. Het lijkt mij toch wel heel moeilijk om een hele dag niet te eten en te drinken. 14 uur lang dan hè.

Onze ontbijtzaal was zo goed als leeg. Toen wij zaten werd er van alles uitgeserveerd. Het kon niet op. Je voelt je soms wel schuldig met al dat vele eten hier. Ten eerste het personeel, dat zelf niet mag eten vanwege hun geloofsovertuiging en anderzijds de armoede die op 500 meter van je vandaan is.

Ons ontbijt bestond uit heerlijke Marokkaanse pannenkoekjes en allemaal kleine schaaltjes met allemaal lekkernijen erin. Morgen laat ik wel eventjes een foto hiervan zien.  Na ons ontbijt zijn wij op pad gegaan. Ik had mij gisteren voorgenomen om alle bezienswaardigheden met de auto te gaan bezoeken. Ter plaatse zouden wij dan wel bekijken of het met een rolstoel te doen was.

Onderweg naar de begraafplaats Bab Mahrouk kwamen wij nog terecht bij dit mooie uitzichtpunt over de oude stad Fez.

Deze begraafplaats, Bab Mahrouk, ligt naast de zuidelijke poort van Fes el Bali, de naamgenoot, Bab Mahrouk. Het is de grootste islamitische begraafplaats van de oude stad. Het ligt net buiten de muren van de oude medina. Je kunt hier veel moslimgraven vinden met uitzicht op de Qibla of de richting van het gebed. De meest opmerkelijke hiervan is die van de beroemde islamitische geleerde en veelgeprezen autoriteit op het gebied van hadith Abu Bakr ibn al – ‘Arabi.

Ons volgende bezoekpunt was de Mc Donalds voor een sanitaire stop. Tja er waren geen andere restaurants of cafe’s die open waren. Hier hebben wij gelijk een tiktok gemaakt voor het thuisfront;

Wat een gezoek in de stad

Hierna had ik mijn zinnen gezet op een leerlooierij in de stad Fes. Gelukkig wist ik van tevoren niet dat het zo’n uitdaging zou worden om zo dicht mogelijk bij de ingang van het leerlooiersgebied te komen. Op Google Maps had ik de eindbestemming ingesteld. We reden kriskras door de stad, maar al snel werd duidelijk: dit ging ‘m niet worden. De steegjes waar ik in moest waren veel te smal voor de auto. Dus weer op pad via een andere route.

Op een ander punt kwamen we uit bij een parkeerplaats. Hier maar even navraag gedaan bij de eigenaar van het parkeerterrein. De eigenaar van het terrein zei meteen zei: “Nee, u zit hier helemaal verkeerd.” Dus wij weer terug naar de kaart en opnieuw zoeken. Uiteindelijk stonden we ineens voor de deur van ons hotel. Blijkbaar was de straat waar ik in moest, net om de hoek. Toen ik daar in wilde rijden, kwam er een Marokkaanse man op me af. Geen idee wat hij zei; ik antwoordde alleen: “Not needed.” toen hij wees naar een parkeerplaats. Plotseling begon hij tegen me te schreeuwen door het open raam van mijn portier. Ik keek hem aan en zei in het Engels: “Als je op een normale toon met me praat, luister ik naar je. Zo niet, dan doe ik het raam dicht en mag je daartegen schreeuwen.” Hij keek even verbaasd, maar ging gewoon door met schreeuwen. Dus: raam omhoog.

Gelukkig kwam de portier van ons hotel ons te hulp. Hij vroeg wat we wilden, maar sprak geen woord Engels. Ik liet op Google Maps zien dat ik naar de leerlooierij wilde gaan. Dat ging helaas niet. De straat waar ik in wilde rijden, was afgesloten. Ik moest volgens hem maar een taxi nemen. Maar dat was geen optie: ik had een rolstoel bij me, die niet zomaar even inklapbaar is. De portier stelde voor om gewoon het hotel binnen te gaan. Vervolgens haalde hij mijn moeder en de rolstoel uit de auto. Daar stonden we dan, bij de receptie. De receptioniste vroeg wat ze voor ons kon betekenen. Ik zei: “Dat vraag ik mij ook af. Ik moest hier naartoe komen om lopend naar de leerlooierij te gaan, want met de auto kan ik er niet door. Het is toch hier om de hoek?” Haar reactie: “Eh, nee mevrouw, het is nog 2,5 kilometer verderop.” Zucht… Dus weer terug de auto in.

Ik gaf nog niet op. Google Maps er opnieuw bij en gezocht naar een andere route…

Yesssss gelukt

Op een gegeven moment kwamen we bij een plek waar allemaal touringcars stonden. Er bleek ook een parkeerplaats te zijn. Waren we hier goed? Eerst maar eens kijken hoe dicht we bij de ingang van de medina konden komen. Op het plein ervoor werden we direct benaderd door allerlei mannen. “Guide here, guide daar.”

Toen spraken we een keurig uitziende man, die ons waarschuwde om de auto daar vooral niet neer te zetten, want die zou anders worden weggesleept. En inderdaad, we zagen het letterlijk voor onze ogen gebeuren. Hij vertelde dat er vlakbij een parkeergarage was. Dus zijn we daarheen gegaan. We hadden geluk: het allerlaatste plekje was nog vrij. Wat een meevaller dat ik een duwondersteuning onder de rolstoel had, want het was een hellend pad terug omhoog.

Op weg naar de ingang van de medina werden we opnieuw benaderd door allerlei gidsen. Ook diezelfde nette man die ons eerder had gewaarschuwd, kwam weer op ons af. Hij liep met ons mee richting de ingang van de medina. In het begin hadden we een prettig gesprek met hem. Geen verkooppraatjes, en hij werd zelfs een beetje boos toen ik zijn verhalen met wantrouwen aanhoorde. Hij raakte duidelijk wat geïrriteerd door mijn terughoudende houding.

Tja, ik dacht alleen maar: wanneer begint hij over geld of een rondleiding? Wat is het addertje onder het gras dat hij ons zo vriendelijk helpt? Langzaam begon mijn achterdocht te verdwijnen, maar uiteindelijk werd het toch geen gezellig gesprek meer. Toen bij hem het kwartje viel dat we echt geen gids wilden, liep hij boos weg. En dat terwijl hij vlak daarvoor nog had gezegd dat hij begreep dat we doodmoe werden van al die opdringerige Marokkaanse mannen.

Zucht…

In de Medina was het een drukte van jewelste. Het waren smalle straatjes met aan weerzijde allemaal kleine winkeltjes. Er waren hier veel locals hun inkopen aan het doen. Hier en daar liepen er wat toeristen rond. Wij zijn wat straatjes in en uit gaan lopen. Ik was opzoek naar de leerlooierij. Die moest namelijk aan deze kant van de stad zijn. Ik was op de goede richting.

In één van die straatjes zag ik deze prachtige moskee nog. Dit was de Al-Qarawiyinmoskee. Ik mocht er, als niet moslima, niet naar binnen. Hier bevindt zich tevens de oudste universiteit in de wereld. Lees hier meer over op deze website, klik hier.

Het was een gekkenhuis in de straten van de Medina. In de straten loopt er van alles voorbij. De breedte en drukte van in en van een straat kan je hier goed zien. Bizar gewoon, dat hier de paarden ook lopen. Moet er niet aan denken, dat er één op hol slaat.

In deze gekkenhuis zag ik opeens een ingang van een klein restaurant. Je zou er zo voorbij lopen. Toen ik binnen was, had ik een verborgen parel ontdekt. Dit was het restaurant Dar Saada. Dit vond ik nog online over dit restaurant;

Inside the Medina of Fez, Dar Saada offers you the best of Moroccan food!
Situated inside the Medina of Fez, built in the 14th century and renovated by its current owner Mr. Khalid Ben Amour, Dar Saada is one of the most sought restaurants for Moroccan gastronomy in the spiritual capital of Morocco.
Dar Saada proposes you many various and rich plates (pastille, couscous, tajine, etc.) with quality and reasonable prices. The restaurant offers you other services: reception at the airport, housing you in the Arabesque Hotel and organizing excursions.
Dar Saada has been visited by several celebrities: Denmark Queen, Ronald Regan ex-president of the USA,

Na hier wat gedronken te hebben, zijn wij op zoek gegaan naar de leerlooierij. Op google maps had ik de locatie ingegeven. Onderweg hier naar toe kwamen wij nog mooie winkels tegen. Dit waren (en vandaag de dag deels) een woning van een familie.

Op Google Maps was de leerlooierij goed aangegeven. Met de looproute op de kaart ben ik op zoek gegaan naar de locatie. Onderweg daarheen ben ik meerdere keren aangesproken door lokale gidsen. Het kostte behoorlijk wat energie om die van me af te schudden. Hoe dichter we bij de locatie kwamen, hoe erger het werd.

Op zo’n 300 meter van de bestemming kwam er een man naast ons lopen. Ik bleef hem maar zeggen: “Nee, ik heb geen hulp nodig. Nee, niet aan de rolstoel zitten.” Maar daar had hij compleet maling aan. De laatste meters ben ik in sneltreinvaart met de rolstoel door de smalle straatjes gegaan. Ha! Ik had hem eindelijk van me afgeschud.

Bij het eindpunt heb ik mijn moeder in de rolstoel achtergelaten en ben ik alleen het gebouw binnengegaan. De man was ik kwijt. In rap tempo liep ik zes etages omhoog. Het was een soort wenteltrap, waarbij je per etage in een winkeltje terechtkomt. Bovenaan kon ik eindelijk opgelucht ademhalen, want er was geen vervelende gids in zicht.

Na het maken van wat foto’s en een video van de leerlooierij ben ik snel weer naar beneden gegaan. Ik wilde mijn moeder niet te lang alleen laten zitten. Maar toen ik beneden aankwam… daar was die vervelende vent weer. En dit keer had hij iemand anders bij zich.

Bij ons vertrek werd er naar ons geroepen dat ik moest betalen, omdat ik gebruik had gemaakt van een gids. Daar moest ik echt even om lachen. Pff, wat denkt hij wel niet? Dat zei ik dus ook. Maar hij wist het nog mooier te brengen: hij moest betaald worden omdat hij de rolstoel had geduwd!

Op dat moment was ik er helemaal klaar mee. Vooral toen persoon nummer drie zich ermee ging bemoeien. En toen kwam nummer vier er ook nog even bij staan om te kijken wat er aan de hand was. Ik heb toen maar duidelijk gezegd dat ik reisagent ben, en dat ik Marokko overwoog te promoten als vakantieland in mijn land. Maar dat ik daar nu sterk aan twijfel, gezien hun opdringerige gedrag als gidsen. Waar zijn jullie in godsnaam mee bezig? Jullie verpesten het compleet voor de vakantieganger.

De vierde man begreep mij voor 100%. Hij vertaalde eventjes, naar de andere mannen toe, wat ik net in boosheid zei. Binnen 2 minuten verdwenen die drie vervelende mannen als sneeuw voor de zon. Het kwartje was gevallen bij hen.

De conclusie voor dit land is, boek een gids voor als je rust en geen gedoe wil.  

Vanavond hadden wij ons diner in ons hotel. Zo lief weer. Zo lief weer. De sales manager van dit hotel https://www.facebook.com/share/1FL3GFFuJ1/ is ons continue in de watten aan t leggen. Dit hotel heeft een 9,5 recensie cijfer. En dat gebaseerd op 195 gasten recensies. Nou het is compleet verdiend. Wij kregen dit nagerecht als kadootje van het hotel.

23 maart – Fez – uitstapje naar Meknes en Volubilis

Vandaag nemen we de tijd om een stukje terug te gaan op de route. Uiteraard weer via binnenweggetjes. Al rijdend zien wij vaak prachtige oranje gekeurde velden. Dat willen wij steeds fotograferen, maar, of de weg is gevaarlijk om te stoppen, of, wat je maar kan bedenken. Je zou bijna zeggen dat we nu op zoek gaan naar het mooiste veldje om op de foto te zetten. Soms zien we ook iets heel licht groens, net neon groen. Dan weer witte, zilverachtige bomen. Kortom het is vaak zo prachtig onderweg. Nu hoop ik daar iets van op de foto te kunnen zetten. Lukt dat niet, dan zullen er weer genoeg andere fotomomenten komen. Soms te veel denk ik geregeld

Ook de ooievaars verblijven in hotels 🙂

Als je het parkeerterrein op komt rijden, zie je al gauw waar je moet zijn. En drie keer raden: ook hier komen de gidsen meteen op je af. Ik was al op mijn hoede, dus ik liep in sneltreinvaart naar het loket waar de entreekaartjes verkocht werden. Ook het weggetje richting de bouwwerken ben ik in sneltreinvaart opgelopen, zodat de local guides mij niet lastig konden vallen. Yesss, dat was gelukt.

Ik ben hier en daar tussen de bouwwerken doorgelopen. Sommige paden waren glibberig geworden door de regenval. Even goed oppassen, en ik kon weer door naar het volgende bouwwerk.

Dit zijn de top bezienswaardigheden in en rond Volubilis:

• Triomfboog: De Triomfboog is een van de best bewaarde monumenten in Volubilis. Het werd volgens de inscripties gebouwd in het jaar 217 ter ere van de keizer Caracalla.
• Basiliek: De basiliek van Volubilis is een van de best bewaarde voorbeelden van een Romeinse basiliek. Het werd gebruikt als gerechtshof en was versierd met prachtige mozaïeken.
• Forum: Het Forum was het belangrijkste openbare plein van Volubilis en het werd omringd door verschillende belangrijke gebouwen. Het was het centrum van het sociale en politieke leven in de stad.
• De Capitolijnse tempel: De Capitolijnse tempel was gewijd aan de drie belangrijkste goden van de Romeinse staat: Jupiter, Juno en Minerva. Op het terrein van de tempel waren nog een aantal kleinere heiligdommen die gewijd waren aan de godin Venus. 
• Huis van Orpheus: Het Huis van Orpheus is een van de meest indrukwekkende gebouwen in Volubilis. Het is versierd met prachtige mozaïeken die scènes uit de mythologie voorstellen.

En daar ging ik languit

Het werd tijd om terug te gaan naar de auto.
Maar waar was nou de weg terug? Midden in het veld was ik aan het zoeken naar het pad richting het parkeerterrein. Niet te vinden. Dan maar de heuvel af. Door de regen was het pad, met gras vermengd met modder, een echte glijbaan geworden. In een fractie van een seconde gleed ik de heuvel af, recht op een sloot af. Wat voor capriolen ik ook uithaalde, het voorkwam niet dat ik half op de grond en half in de sloot terechtkwam. Mijn jas en de bovenkant van mijn broek waren nat geworden. Mijn mouw en hand hadden een heerlijk modderbad gehad. Bah.

Gelukkig was ik binnen no time weer op het pad richting de auto. Net voor de uitgang was er nog een wc-hok. Hier kon ik mijn blokhakken – gymschoenen met een laag van 10 cm modder aan de onderkant – even afkloppen. Ook was het een verademing om mijn handen te kunnen wassen. De schoonmaakdame wenkte mij zelfs naar binnen. Na het wijzen naar mijn vieze schoenen en haar schone vloer, zei ze: “Kom maar, het maakt niet uit.”
Het was hier vandaag dweilen met de kraan open. Arme schoonmaakdame.

Vanuit hier zijn wij weer op weg gegaan naar ons hotel. Wel zijn wij nog door het plaatsje Moulay Idriss gereden. Dat zag er erg leuk uit. Maar niet leuk genoeg om in de regen hiervoor uit te stappen.

Op naar ons hotel voor ons diner en de overnachting.

Vanavond leerden wij nog een paar Amerikanen kennen. Zij zaten in het restaurant naast ons. Na alle koetjes en kalfjes besproken te hebben, vroeg ik hun – op een gepaste manier – hoe de actuele situatie in Amerika was. Wij horen in Nederland natuurlijk niet alle berichten. Ik was er nieuwsgierig naar, omdat ik op 3 mei zelf twee weken naar Amerika op vakantie zou gaan. Gelukkig had ik mijn mening over Trump niet gegeven, want zij bleken Trump-aanhangers te zijn. Fanatiek gingen ze los met uitleggen waarom hij zo geweldig was. Wij hielden onze meningen maar voor ons.

Maar ik hoefde me niet ongerust te maken over de grensperikelen. Dat was alleen maar een lastig onderwerp voor illegale immigranten of mensen die er werken zonder groene kaart.

Het is te ingewikkeld om precies na te vertellen, merk ik nu, terwijl ik dit zit te typen.

24 maart Fez – Tit n Ziza, via Ifrane

In alles konden wij merken, dat zij met plezier dit werk deden. Niets was te veel gevraagd. Ook kregen wij niet het gevoel, dat zij een fooitje verwachtten voor hun werkzaamheden. Dat hebben wij uiteraard op onze laatste dag gegeven.

Weer regen

Weer was het een dag met regen. De hele ochtend bleef het regenen. We zagen wel hoe mooi de natuur is. We reden blijkbaar hoog in de bergen, temperatuur was 3° en op sommige plekken lag wat sneeuw, in de middag klaarde het op en werd het warmer. De route was weer prachtig. Wat een mooie natuur. Het is afwisselend rijden hier. Als je een stadje binnenkomt is het een grote puinhoop, wat een armoede zo te zien. De foto’s en het filmpje laten zien hoe wij de dag beleefd hebben.

Wij zijn weer veilig in ons hotel aangekomen.

Weer zo’n leuke ervaring vanavond!

We konden niet in ons hotel eten, dus hoppa: het dorpje in. We werden meteen door locals naar binnen getrokken. Nou, vooruit dan maar! Binnen zat het vol met uitgehongerde Marokkanen die heerlijk aan het eten waren.

Aan het tafeltje naast ons zaten twee mannen te smikkelen. We moesten even mee dippen uit hun schaaltje. Patricia vond het overheerlijk – dus dat werd makkelijk bestellen. En inderdaad, het smaakte fantastisch: een soort kruidige gehaktballetjes.

Een pot thee erbij, en die hele maaltijd voor maar €10. Geen geld!

Toen we weer naar buiten gingen, zagen we het échte buitengebeuren. Vlees hing aan haken, en je kon precies zien hoe alles werd klaargemaakt. Het vlees wordt ingekocht bij het abattoir, en daar ter plekke bereid.

Als we de nacht zonder kleerscheuren doorkomen, zeggen we: top gegeten bij de locals. Echte ervaring, echt restaurant!

25 maart van Tit N Ziza naar Marrakech

Een nachtje in een bijzonder hotel, boetes en pannenkoeken

Voor één nacht was ons hotel prima. Echt, we hadden niet meer nodig dan een bed en een dak boven ons hoofd. Maar… we waren samen met twee anderen de enige gasten in het hele hotel. Dat gaf eerlijk gezegd wel een beetje een creepy gevoel. Alsof we in een verlaten filmset zaten.

De eigenaar was gelukkig ontzettend vriendelijk – dat maakte een hoop goed. Toch sta ik er telkens weer van te kijken hoe getalenteerd fotografen kunnen zijn. Op de foto’s zag het hotel er namelijk geweldig uit. In werkelijkheid was het allemaal behoorlijk vervallen. Of “troosteloos” misschien een beter woord is? Moeilijk te zeggen. Het kan ook aan het weer hebben gelegen, of aan de tijd van het jaar.

De wc spoelde niet goed door, het was koud, en de douche nodigde niet bepaald uit tot een uitgebreide wellness-ervaring. Het zwembad was leeg – en niet in de zin van “we hebben het bad net gereinigd”. Nee, gewoon écht leeg. Ook hier en daar een bezem doorheen was geen overbodige luxe geweest.

Toch wil ik positief afsluiten: het ontbijt was verrassend goed. Zelfs warme pannenkoekjes! En omdat we goed geslapen én lekker gegeten hadden, hoorde je ons verder niet klagen.

Rond een uur of tien vertrokken we richting Marrakech, naar het hotel waar we ook de eerste twee nachten hadden verbleven. Onderweg wilde ik nog even langs de autoverhuurder op de luchthaven, om te kijken of het de volgende dag veel tijd zou kosten om de schade aan de auto af te handelen. Want ja… de auto had inmiddels een flinke deuk aan de voorkant opgelopen.

En alsof dat nog niet genoeg was, werd ik onderweg aangehouden door de politie. Oeps… iets te hard gereden. En jawel hoor, daar was de bekeuring al. “Twintig euro graag, mevrouw. Contant.” Geen creditcard, alleen cash. Gelukkig had ik dat nog in mijn portemonnee. Maar het voelde eerlijk gezegd meer als smeergeld dan als een officiële boete.

Ik zei nog tegen mijn moeder: “Ik wil zwart op wit een bevestiging van deze betaling. Straks stopt hij het gewoon in z’n eigen zak.” De agent liep naar de overkant van de weg, kwam keurig terug met een bonnetje. Zelfs toen ik vroeg om een bewijs van de overtreding zelf, mocht ik meelopen naar zijn auto. Dat heb ik uiteindelijk niet gedaan – het voelde verder betrouwbaar aan. Hij deed wat hij moest doen. Ik… eigenlijk ook, maar rijden in dit land is gewoon niet te doen. Je hebt een bord met 80 km/u, dan ineens 60, dan weer niets, en dan moet je maar raden wat de snelheid is. Chaos.

Als troost gaf hij ons nog een waarschuwing: er waren meer politieagenten aan het flitsen onderweg naar Marrakesh. En hij verontschuldigde zich zelfs voor de boete. Ja, echt waar. Dat verzin je toch niet?

Onderweg zochten wij nog een plek voor een koffiebreak. Nou, niet te vinden dus. Het is nu Ramadan in Marokko, en alles – maar dan ook echt alles – is potdicht. Er zijn ook geen toeristen te bekennen, dus tja, voor wie zouden ze dan open zijn?

Gelukkig zagen we nog één café dat wél open was. De uitbater zat zelf lekker voor zijn café een koffietje te drinken. Toen ik vroeg of hij niet meedeed aan de Ramadan, zei hij iets van: ach ja, zo nu en dan niet. Althans, daar kwam het op neer.

Deze meneer zette voor ons twee heerlijke koffies neer. In de twintig minuten dat wij op zijn terras zaten, kwamen er drie bedelaars langs. De uitbater schreeuwde telkens iets naar hen, met een armgebaar in de lucht – zoiets als: opsodemieteren. Voor ons eigenlijk een verademing, want hier in Marokko word je echt continu benaderd. En nee, niet omdat ze zo geïnteresseerd in je zijn. Ze willen maar één ding: je geld.

En weet je… ik begrijp dat wel. Je zal hier maar in armoede leven.

Ons uitzicht vanaf het terras? Een slagerij. Best luguber om te zien. De koppen lagen gewoon op de grond. Bleh.

Het laatste uur was het uitzicht van onze route niet erg mooi. Het landschap werd droger en droger. Ook kwamen de modderhuizen weer tevoorschijn.   

Bij de autoverhuurder was ik zo klaar. Zij hadden even naar mijn schade gekeken en gaven aan, dat het formulier voor de schade zo ingevuld was. Verder zou de afhandeling dan via de email en Sunnycars afgehandeld worden.

Verder heb ik hier even gekeken waar ik moeders zou laten, als ik morgen de auto zou gaan inleveren. Thuis in Nederland heb je rolstoelbegeleiding vanaf de voordeur van de vertrekhal. In het buitenland moet ik altijd maar afwachten hoe het werkt. Op het parkeerterrein, waar ook de autoverhuurderkantoren zich bevinden, zag ik al loopmannetjes. Dus dat was de werkwijze hier. Fooitje klaar houden en dan konden wij met behulp van zo’n mannetje naar de check in balie gaan. Ik kan dan de twee koffers laten rollen en hij de rolstoel.

Wij zijn weer in hotel aangekomen waar wij onze vakantie begonnen. We hadden dit keer een heerlijk balkon en de zon scheen. Dus snel zijn wij nog wat zonnestraaltjes gaan pakken.

26 maart – naar huis

Vanochtend konden wij rustig opstarten, want de luchthaven was om de hoek. De auto kon zo ingeleverd worden, dus geen gehaast.

Op de luchthaven had ik moeders bij de loopmannen neergezet. Hier was ook een drop off point van passagiers. Hierna ben ik de auto gaan inleveren. Het was inderdaad zo gebeurd. Ik moest even een wit formuliertje met mijn gegevens invullen en toen was ik klaar. Ik zou nog van hen gaan horen, hoe het met de autoschade zou gaan aflopen. Hierna ben ik lopend naar moeders gegaan. Daar had ik een mannetje geregeld, die ons naar de check in balie zou gaan brengen. Toen ik deze meneer bij de check in balie zijn fooi gaf, keek hij mij beteuterd aan. Hij zei is dat alles, heb je niet meer? Nee meneer dat heb ik niet. Boos liep hij weg. Na de check in van onze koffers is een medewerker van Transavia ons verder wezen begeleiden naar het vliegtuig toe. Onze vliegreis is verder goed verlopen.

Wat is het toch weer heerlijk om terug te zijn in Nederland. Je weet bij mij duurt dit niet al te lang. De reiskriebels komen altijd weer gauw terug. Het is maar goed dat ik in de reisbranch werk 😊

Leuk dat je onze verhalen bent blijven lezen en tot de volgende keer maar weer.

BEKIJK DEZE REIS DAN EENS; https://patricia.reisplanner.online/nl/idea/3729280/262974/fly-drive-koningssteden-marokko